Γράφει ο Λεωνίδας Α. Μπουρίκας *
Σεβόμενος τα χρόνια που ασχολούμαι με την Ιατρική, την Γαστρεντερολογία και την ενδοσκόπηση αισθάνομαι την ανάγκη να επικοινωνήσω με τον πολίτη της Κρήτης που με έχει τιμήσει με την εμπιστοσύνη του, τον γιατρό και τον νοσηλευτή ή τη νοσηλεύτρια με τους οποίους έχουμε βαδίσει στα ίδια μονοπάτια συνεργασίας και προσφοράς, αλλά και τον απλό πολίτη που είναι φυσικό να ανησυχεί για την υγεία του σε αυτήν τη νέα πραγματικότητα.
Στις μέρες μας ο άγνωστος COVID 19 έχει πλήξει την ανθρώπινη ζωή σε όλα τα επίπεδα. Έχει ειπωθεί από πολλούς ότι ζούμε έναν πόλεμο και όχι άδικα: κλειστά μαγαζιά, περιορισμοί και απαγορεύσεις στην κυκλοφορία, απαγόρευση συναθροίσεων, μειωμένο αίσθημα ελευθερίας, φόβος, αβεβαιότητα, φτώχεια, κατάθλιψη. Το βασικό ερώτημα: για πόσο καιρό ακόμα; Η λήψη μέτρων περιορισμού της εξάπλωσης του ιού σχετίζεται άμεσα με την προφύλαξη των δομών υγείας από την κατάρρευση που θα προκύψει αν νοσήσουμε όλοι μαζί.
Από ό,τι φαίνεται δεν είναι αρκετή για να εξαλείψει τον ιό. Η καραντίνα θα μπορούσε ενδεχομένως να εξαφανίσει τον ιό αν υπήρχε καθολική αποδοχή και εφαρμογή της. Όμως κάτι τέτοιο δεν φαίνεται να μπορεί να επιτευχθεί στην πράξη. Η γαστρεντερολογία είναι μια ειδικότητα που πλήττεται από την πανδημία καθώς ο κύριος όγκος των εξετάσεων (γαστροσκοπήσεις, κυρίως, αλλά και κολονοσκοπήσεις) έχει ,ορθώς, περιοριστεί σημαντικά. Κατά την περίοδο της πανδημίας όλοι οι εξεταζόμενοι θεωρούνται υψηλού κινδύνου για λοίμωξη από τον ιό.
Οι ενδοσκοπήσεις απαιτούν μικρή φυσική απόσταση του προσωπικού από τους ασθενείς και τα σταγονίδια από μολυσμένα άτομα μπορούν να φθάσουν σε άτομα που βρίσκονται δύο και πλέον μέτρα από την πηγή. Ο κίνδυνος έκθεσης του προσωπικού δεν περιορίζεται μόνο στις γαστροσκοπήσεις, αλλά επεκτείνεται και στις κολονοσκόπησεις λαμβάνοντας υπόψιν την ανίχνευση του ιού στα κόπρανα σε μεγάλο ποσοστό ασθενών ακόμα και ασυμπτωματικών! Για τους παραπάνω λόγους απαιτείται ο εξορθολογισμός και η ιεράρχηση των ενδοσκοπικών πράξεων που θα πρέπει, όταν γίνονται, να διασφαλίζονται από όλα τα μέτρα προφύλαξης και για τους ασθενείς όσο και για το προσωπικό.
Οι επείγουσες ενδοσκοπήσεις, όπως αυτές έχουν σαφώς οριστεί, δεν πρέπει να αναβάλλονται. Όλοι οι ασθενείς θα πρέπει να προ αξιολογούνται για την αναγκαιότητα μιας ενδοσκοπικής πράξης η οποία θα πρέπει να εξατομικεύεται. Επιβάλλεται ο γιατρός να αναζητά πάντα εναλλακτικές εξετάσεις με γνώμονα την ασφάλεια του ασθενούς και του προσωπικού. Είναι επόμενο ότι ο αριθμός των ενδοσκοπήσεων είναι απαραίτητο να μειωθεί σε σχέση με την προ-COVID περίοδο για να εξασφαλίζονται οι καλύτερες συνθήκες υγιεινής για τον ασθενή αλλά και το προσωπικό. Στον ιδιωτικό τομέα ενδεχομένως ακόμα περισσότερο λόγω του μειουμένου αριθμού επειγουσών ενδοσκοπήσεων διαχρονικά.
Άλλωστε, ο μεγάλος φόρτος ενδοσκοπήσεων οδηγεί σε κούραση, λάθη και παραλείψεις που μπορεί να έχουν σοβαρές συνέπειες όπως έχει αποδειχτεί και από μελέτες. Όμως, οι επιλεγμένοι ασθενείς με σημεία συναγερμού δεν πρέπει να αναβάλλονται είτε στο Νοσοκομείο είτε στον ιδιωτικό τομέα. Η σύγχρονη ιατρική βασίζεται σε τεκμήρια και αποδείξεις μέσα από την έρευνα, την παρατήρηση, τη συλλογή και επεξεργασία στοιχείων από τα οποία προκύπτουν οι κατευθυντήριες οδηγίες που πρέπει να ακολουθεί ο κάθε γιατρός. Η ιατρική κοινότητα έχει στην πλειοψηφία της συμμορφωθεί με τις οδηγίες. Είναι όμως αυτές αρκετές;
Πέραν των οδηγιών του ΕΟΔΥ που είναι καίριας σημασίας να εφαρμόζονται στο ακέραιο, υπάρχει και η κοινή λογική που σχετίζεται άμεσα με την ατομική ευθύνη. Πάντοτε ο γιατρός θα πρέπει να είναι δίπλα στον ασθενή, να είναι χρήσιμος χωρίς να προκαλεί επιπλέον βλάβες, να βελτιώνει, όσο μπορεί, την ποιότητα της ζωής και της καθημερινότητας του ασθενούς και να μοιράζεται τις ανησυχίες του ,δίνοντας την καλύτερη δυνατή λύση στο πρόβλημά του.
Η αντιμετώπιση της στενοχώριας και της κακής διάθεσης που απορρέουν από τη ζοφερή πραγματικότητα, ακόμα και μέσα από μια ειλικρινή συζήτηση, μπορεί να είναι αρκετή για να βγάλει έναν άνθρωπο από το αδιέξοδο και τις ψυχοσωματικές εκδηλώσεις της κατάθλιψης που τον οδηγούν από το ένα ιατρείο στο επόμενο, ιδιαίτερα στην περίοδο του κορωνοϊού! Όλοι οι επαγγελματίες υγείας έχουν την ευθύνη να προστατεύουν τους ασθενείς, τους συναδέλφους και τον εαυτό τους από την λοίμωξη COVID19. Σημαντικό ποσοστό κρουσμάτων είναι επαγγελματίες υγείας.
Είναι σχεδόν βέβαιο ότι η μη συμμόρφωση με τις οδηγίες μπορεί να αναδείξει δυσεπίλυτα θέματα αστικής ευθύνης. Η επιδημία του κορωνοϊού δοκιμάζει και θα δοκιμάσει την υπομονή μας, τις ηθικές μας αρχές και την τσέπη μας μέχρι να βγει το πολυπόθητο εμβόλιο. Όμως η συμμόρφωση με τις οδηγίες και η διαρκής ενημέρωση είναι κατάκτηση του σύγχρονου πολιτισμού μας. Από την άλλη μεριά η χειραγώγηση του πανικοβλημένου ασθενούς και η «ανακάλυψη» ψευδών σημείων συναγερμού και δήθεν επειγουσών εξετάσεων είναι απαράδεκτη έως εγκληματική. Ιστορικά υπήρξαν πάντα άνθρωποι γλοιώδεις που κερδοσκόπησαν στους πολέμους όπως οι ρόλοι του αξέχαστου Αρτέμη Μάτσα στις ελληνικές ταινίες.
Είναι επόμενο τέτοιοι ανθρώπινοι χαρακτήρες να θέλουν να συνεχιστεί ο πόλεμος. Όμως, ανεξάρτητα από το τι πιστεύουμε για τον ιό ή για τα συμφέροντα που κρύβονται και κερδοσκοπούν, αυτός ο πόλεμος πρέπει να κερδηθεί. Αφού λήξει ο πόλεμος θα έχουμε όλο το χρόνο για να ασχοληθούμε με αυτούς που κερδοσκόπησαν και εκμεταλλεύτηκαν καταστάσεις.
Όταν λήξει ο πόλεμος τότε θα μπορούμε να ατενίσουμε με αισιοδοξία το μέλλον και να το εξασφαλίσουμε με τις τόσο απαραίτητες προληπτικές εξετάσεις. Γιατί όπως έλεγε και ένας ευπατρίδης της ιατρικής και της πολιτικής: «Οι μεγαλύτεροι εχθροί για την Υγεία δεν είναι τα βακτήρια, οι ιοί ή ο καρκίνος , αλλά η φτώχεια, η έλλειψη ενημέρωσης και η εκμετάλλευση του ανθρώπου από κάποιον άλλο άνθρωπο».
Πιστεύω ότι μόνο έτσι θα εξασφαλίσουμε τις καλύτερες προοπτικές για εμάς και τους συνανθρώπους μας: Ενωμένοι! Γιατί υπάρχει μέλλον και μετά τον κορωνοϊό. Χρειάζεται όμως λίγη ακόμα υπομονή, συνεργασία, συντονισμός δράσεων και σύνεση από όλους. Το εμβόλιο έρχεται και ελπίζω να είναι αποτελεσματικό. Φοράτε τη μάσκα παντού (ιδίως στο ασανσέρ της πολυκατοικίας σας). Οι γενειοφόροι απολυμαίνετε τα γένια σας και σκεφτείτε μήπως είναι ο καιρός για μια αλλαγή!
Καλή δύναμη, καλά Χριστούγεννα.
* Ο κ. Λεωνίδας Α. Μπουρίκας, είναι ιατρός Γαστρεντερολόγος
